Geçmiş yıllarda olduğu üzere bu yıl da UNCTAD Dünya Yatırım Raporu’nun Türkiye lansmanı, YASED mesken sahipliğinde gerçekleşti. YASED’in Global Yatırım Günleri aktiflik dizisinin birinci programı olan rapor lansmanında, YASED Lideri Engin Aksoy açılışı yaparken, UNCTAD Yatırım Araştırmaları Kısmından Amelia U. Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu 2023’ü sundu.
YASED Lideri Engin Aksoy, aktiflik kapsamında gerçekleştirdiği açılış konuşmasında, üst üste dört yıldır raporun global lansmanı ile birebir günde Türkiye lansmanını UNCTAD iş birliği ile gerçekleştirmekten duyduğu memnuniyeti paylaştı. Aksoy, Türkiye’nin şimdiki resmi istatistiklerine nazaran 2022 yılında kaydettiği Milletlerarası Direkt Yatırım (UDY) girişinin 13,3 milyar dolar seviyesinde olduğunu hatırlatırken yeni rapor kapsamında güncellenen 2022 global UDY bedeline nazaran, Türkiye’nin 2022 yılında global UDY girişlerinden aldığı hissenin yüzde 1 seviyesinde gerçekleştiğini belirtti.
Açılış konuşmasında global UDY hareketlerini pahalandıran Aksoy, tedarik zincirlerindeki bölgeselleşme eğilimlerini son devirde tesirini artıran “friendshoring” trendi çerçevesinde yakından takip ettiklerini söz etti. Bilhassa yüksek teknoloji yatırımlarının yüksek katma bedel ve know-how sağlamaları nedeniyle her geçen gün kıymetini artırdığına dikkat çeken Aksoy, bu yatırımların yüksek nitelikli işgücü istihdamında oynadığı role de vurgu yaptı. Paris Muahedesi kapsamında belirlenen amaçlara ulaşılması ve AB Yeşil Mutabakatı ile de uyumlu bir yeşil dönüşüm gündeminin yönetilebilmesinde sürdürülebilir kalkınma yatırımlarının kıymetine değinen Aksoy, global seviyede pak güç alanındaki yatırımlardaki gelişmenin umut verici olduğunu fakat bu alanda katedilmesi gereken değerli bir uzaklık olduğunu söz etti. YASED üyelerinin ülkemizin UDY rekabetçiliğinde kritik rol oynayan tüm bu alanlarda en verimli yatırımlara imza atmaya devam ettiğini söyleyen Aksoy, Türkiye’nin UDY performansının geliştirilmesinde, makroekonomik istikrarın ve düzenleyici çerçevedeki öngörülebilirliğin kilit rol oynadığını vurguladı.
Dünya Yatırım Raporu 2023 sunuşu sırasında Santos-Paulino, 2022 yılına ilişkin global ve bölgeler seviyesinde gerçekleşen UDY akışlarına ait şimdiki istatistikleri kıymetlendirdi. Santos-Paulino’nun sunumuna nazaran, 2022 yılında global UDY hacminde, 1,5 trilyon dolardan 1,3 trilyon dolara, yüzde 12’lik bir düşüş yaşandı. Bununla birlikte gelişmiş ülkelere gelen UDY girişlerinde yüzde 37’lik bir düşüş yaşanırken gelişmekte olan ülkelere gerçekleşen girişlerde yüzde 4’lük sonlu bir artış kaydedildiği belirtildi.
Etkinlik sırasında yapılan değerlendirmeler, COVID-19 periyoduna kıyasla tedarik zincirlerindeki baskıların hafiflemesiyle global iktisatta kimi olumlu gelişmelerin olduğunu, fakat devam eden jeopolitik belirsizliklerin 2022 yılında aşağı istikametli riskleri beraberinde getirdiğini ortaya koydu. Ukrayna’daki savaş, artan besin ve güç fiyatları, birçok gelişmiş iktisatta genişlemeci para siyasetlerinden çıkışın beraberinde getirdiği artan faiz oranları, finansal belirsizlikler, gelişmiş iktisatların birçoğundaki resesyon beklentileri, 2022’de global yatırım iştahını etkileyen temel faktörler ortasında sıralandı. 2022 yılını etkileyen jeopolitik ve finansal riskler 2023’e de taşınırken memleketler arası yatırımların 2023 yılında temkinli bir optimistlikle yatay istikametli eğilimini sürdüreceği kestirimleri de paylaşıldı.
Sunum sırasında Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu kapsamında, UDY akımlarının proje çeşidi açısından sıfırdan yatırım (greenfield), milletlerarası proje finansman muahedeleri ve hudut ötesi birleşme ve satın alımlar (M&As – Mergers&Acquisitions) olmak üzere kategorize edildiği bilgisini paylaşırken sıfırdan yatırım projelerinin sayısında kaydedilen yüzde 15’lik artışın gelecek için olumlu bir görünüme işaret ettiğini belirtti.
Bu yılki raporun teması, “Herkes için Sürdürülebilir Güce Yatırım” olup Santos-Paulino bu tema özelinde birtakım bilgiler paylaştı. Santos-Paulino, yenilenebilir güç alanında gerçekleştirilen milletlerarası yatırımların, 2015 yılında Sürdürülebilir Kalkınma Emellerinin açıklanmasından bu yana üç kat arttığını vurguladı. Lakin, raporda da belirtildiği üzere çok daha fazla yatırıma muhtaçlık duyulduğunun altını çizdi. Santos-Paulino, yenilenebilir güç alanında güçlü bir yatırımcı ilgisi olsa da, güç dönüşümü için gerekli olan başka alanlardaki yatırımların daha sonlu kalabildiği bilgisini paylaştı.
Santos-Paulino, güç yatırımına en çok muhtaçlık duyan ülkelerin, güç alanında milletlerarası yatırım çekmekte en az başarılı ülkeler olduğuna dikkat çekti. Spesifik olarak, bugüne kadar, yenilenebilir güç yahut güç dönüşümü ile ilgili öbür bölümlerde 11’i az gelişmiş ülke olmak üzere toplamda 31 adet gelişmekte olan ülkede tek bir milletlerarası yatırım projesinin kaydedilmediğinin de altını çizdi.
Santos-Paulino ayrıyeten, ülkelerin net sıfır maksatlarına ulaşma yolunda yatırımcı itimadını sağlamak için ulusal güç geçiş stratejilerinde detaylı yatırım planlamasının ehemmiyetini vurguladı. Soru-Cevap kısmında Santos-Paulino, 2022’de global fosil yakıt sübvansiyonlarının 1 trilyon dolarlık rekor bir düzeye ulaştığını ve bu sayının yenilenebilir güce sağlanan sübvansiyonların sekiz katı olduğunu belirtti.
Sunumun akabinde YASED Genel Sekreteri Serkan Valandova, YASED’in Global Yatırım Günleri program serisi hakkında bilgi paylaştı. Global Yatırım Günleri 2023 programı kapsamında Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri A. Burak Dağlıoğlu’nun iştirakleri ile Türkiye’nin UDY performansının ve siyasetlerinin ileriye dönük bir bakış açısıyla değerlendirileceği bir web yayını daha gerçekleştirileceği bilgisini paylaşan Valandova, ayrıyeten OECD ve fDi Intelligence’dan iştirakçilerin yer alacağı UDY ve Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ)’ler ve UDY ve tedarik zincirleri temalarında gerçekleştirilmesi planlanan aktiviteler hakkında bilgi paylaştı. Bu etkinliklere ek olarak, Valandova, güç alanında faaliyet gösteren YASED üyelerinden iştirakçilerin da yer alacağı bir öbür aktiflik daha düzenleneceğini belirtti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
