Toplumda ‘akciğerlerde sertleşme’ olarak bilinen pulmoner fibroz tedavide gecikildiğinde teneffüs yetmezliğine yol açabilen bir hastalık. Üstelik en tipik belirtisi olan nefes darlığı sinsi bir biçimde ortaya çıkıyor ve ekseriyetle yavaş ilerliyor. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte nefes darlığı giderek şiddetleniyor. O denli ki bilhassa yürürken, merdiven çıkarken yahut yük taşırken gelişen nefes darlığı ilerleyen evrelerde hastaların giyinmek üzere en kolay günlük işlerini bile yapamaz hale gelmelerine yol açabiliyor. Bu hastalığın bir öbür kıymetli ziyanı da direkt kansere dönüşmemekle birlikte hastalarda akciğer kanseri gelişme riskini yükseltmesi. Yapılan çalışmalara nazaran; pulmoner fibroz hastalarında bu risk yüzde 7-20 oranında artıyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Işık Dilek Bakan, bu nedenle pulmoner fibroz hastalığında erken teşhis ve tedavinin yaşamsal kıymete sahip olduğuna dikkat çekerek, “Günümüzde bu hastalığın şimdi kesin tahlili olmasa da akciğerlerde oluşan hasarın ilerlemesini önlemek, semptomları en aza indirerek hastanın ömür kalitesini yükseltmek mümkün olabiliyor. Tedaviye erken devirde başlandığında fibrozun ilerlemesini durdurmada yahut yavaşlatmada daha tesirli sonuçlar alınıyor. Erken teşhis için nefes darlığı şikayetinde vakit kaybetmeden kesinlikle tabibe başvurulmalıdır” diyor.
Dünyada 1.5 milyon kişiyi etkiliyor!
Pulmoner fibroz, yani akciğer fibrozu geliştiğinde, akciğerlerin iç yüzeyini kaplayan hava kesecikleri ve akciğer dokusunun destekleyici yapıları ziyan görüyor. Akciğerin bu yapılarının kalınlaşıp sertleşerek esnekliğini kaybetmeleri, içimize teneffüsle çektiğimiz oksijenin kanımıza geçişine mahzur oluyor. Bunun sonucunda nefes darlığı gelişmeye başlıyor ve ilerleyince teneffüs yetmezliğine neden olabiliyor. Dünyada teşhis konulan 1-1,5 milyon pulmoner fibroz hastası olduğu belirtiliyor. Lakin teşhis konulmamış hastalar da düşünüldüğünde gerçek sayının daha yüksek olduğu varsayım ediliyor. Türk Toraks Derneği’nin yaptığı araştırmaya nazaran; ülkemizde her yıl yaklaşık 4 bin bireye pulmoner fibroz tanısı konuluyor.
Pek çok sebebi olabiliyor
Pulmoner fibroza neden olabilen pek çok etken var. Bağdokusu hastalıkları (romatoid artrit, skleroderma gibi), çeşitli kimyasal gazlar üzere mesleksel yahut çevresel maruziyetler ya da bazı ilaçlar bu hastalığa en sık yol açan nedenler. Pulmoner fibroza sebep olabilecek bir etken bulunamazsa “idyopatik pulmoner fibroz” olarak isimlendiriliyor. Bilgisayarlı tomografi, teneffüs işlev testleri, bronkoskopi ile akciğerden alınan yıkantı sıvısı yahut biyopsi ile nadiren cerrahi akciğer biyopsisi de hastalığın teşhisinde kullanılan en kıymetli araçları oluşturuyor.
Nefes darlığı sinsi ilerliyor!
Nefes darlığı, öksürük (çoğunlukla kuru), morarma, yorgunluk ve kilo kaybı, bu hastalığın esas belirtilerini oluşturuyor. Prof. Dr. Işık Dilek Bakan, nefes darlığının çoklukla sinsi şekilde ortaya çıktığını ve giderek ilerlediğini vurgulayarak, “Hastalığın erken evrelerinde belirtiler pek anlaşılmıyor. En tipik yakınması olan nefes darlığı erken evrelerde lakin merdiven çıkmak ve koşmak üzere kuvvetli aktivitelerde gelişiyor. Hastalar tabibe başvurduklarında sıklıkla altı ay yahut daha uzun bir süredir var olan nefes darlığından yakınıyorlar. Bu nedenle hastalığın teşhis ve tedavisinde gecikmeler yaşanıyor. Nefes darlığı çok değerli bir belirtidir, her durumda tabibe başvurmayı gerektirir” diyor.
Hastalığın seyri hastaya nazaran değişebiliyor
Pulmoner fibrozun klinik seyri değişken olduğu için nasıl ilerleyeceğini öngörmek çoklukla zordur. Birebir pulmoner fibroz tipine sahip hastaların doğal seyri dahi değişkenlik gösterebiliyor; kimi hastalarda daha süratli kötüleşme yaşanırken, kimilerinde ise daha durağan bir seyir görülüyor. Prof. Dr. Parıltı Dilek Bakan, bu nedenle pulmoner fibrozun tedavisinin bireye özel olarak planlandığına işaret ederek “Günümüzde bu hastalığı büsbütün durduracak bir tedavi şimdi mevcut değil. Akciğerlerde oluşan hasar da geri döndürülemiyor. Münasebetiyle akciğerde gelişen hasarın ilerlemesini önlemeyi amaçlayan tedaviler uygulanıyor. Tedaviye karşın ilerleyen durumlarda ise kesin tahlil için akciğer nakli gerekebiliyor” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
