Son vakitlerde hayli gündemde olan ruh sıhhati yasası hakkında İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi’nden Uzm. Klinik Psikolog Müge Leblebicioğlu ile konuştuk. Ruh sıhhati yasasının ne olduğunu, bizi ne üzere durumlardan koruyacağı ve devlet dayanağının ehemmiyeti üzere birçok mevzuya değindik.
Dünya sıhhat örgütü ruh sıhhatini, kişinin kendi potansiyelini gerçekleştirdiği, gerilim faktörleriyle baş edebildiği, toplumda üretken ve verimli olduğu ve iç istikrar halini sağladığı hal olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal ruh sıhhati ise bir toplumdaki bireylerin ruh sıhhatinin genel durumunu söz etmektedir. Toplumun ruh sıhhati kişisel ve toplumsal faktörlerinin bütününden oluşur. Biyolojik, genetik ve çevresel vb. faktörler ferdi faktörler ortasında yer alırken, toplumsal normlar, ekonomik ve politik vb. faktörler ise toplumsal faktörler ortasında yer alır. Bireyin sıhhati toplumdan, toplumun sıhhati da bireylerden etkilenir.
‘’Gelişmiş ülkelerde ruh sıhhati yasası mevcuttur.’’
Çalışmalar gösteriyor ki gelişmekte olan ülkeler fizikî sıhhati, gelişmiş ülkeler ise ruh sıhhatini daha fazla önemsemektedirler. Fakat ruhsal ve bedensel tam bir güzellik hali olmadan sağlıktan bahsetmek pekte mümkün değildir. Hasebiyle biri başkasından daha az değerli değildir.
Günümüz şartlarında bilhassa değişen hayat şartlarının tesiriyle birlikte gerilim seviyesinde de besbelli oranda artış görülmektedir. Artan gerilim ve şiddetli ömür şartları toplumların ruhsal düzgünlük halleri üzerinde olumsuz bir tesir oluştururken, ruhsal bozukluk görülme oranında da artışa neden olabilmektedir. Hasebiyle toplumsal ve ferdi ruh sıhhatini korumak günümüzde daha fazla kıymet taşımaktadır.
‘’Bireysel ve toplumsal güzellik halinin sağlanması, ruhsal hastalıkları önlenmesi gayesiyle yapılacak en kıymetli müdahalenin, Ruh Sıhhati Yasasının çıkarılması olduğunu düşünüyorum.‘’
Toplumsal ruh sıhhatinin korunması ve güzelleştirilmesi için alınabilecek tedbirler, toplumsal refahı artırmaya yönelik kıymetli bir yatırımdır. Bu tedbirler, bireylerin daha düzgün bir hayat sürmesine ve toplumların daha sağlıklı bir halde gelişmesine katkıda bulunur.
Toplumsal ruh sıhhatinin korunması ve güzelleştirilmesi için esirgeyici ve müdahale edici tedbirler alınmalıdır. Sıhhat hizmetlerine erişimin kolaylaştırışması, ruhsal bozuklukların erken teşhis ve tedavisinin sağlanması, ruh sıhhati eğitiminin kalitesinin arttırılması, damgalama ve ayrımcılığın önlenmesi, ruh sıhhati hizmetlerinin erişilebilir ve kapsayıcı hale getirilmesini esirgeyici ve müdahale edici tedbirlere örnek olarak verebilirim.
‘’Söz konusu ruh sıhhati olunca ne yazık ki damgalamalar havalarda uçuşuyor.’’
Ruh sıhhati kanunları tedaviye ulaşımı kolaylaştırma ve dayanak almayı olağanlaştırma açısından kıymetli bir rol oynar. Çocuğu kişi damgalanma kaygısıyla ruhsal takviye almaktan kaçınabiliyor. Ruh sıhhati hizmeti almayı olağanlaştırmak şahısların tedaviye yaklaşımlarını, başlamalarını ve sürdürmelerini olumlu tarafta etkileyecektir.
‘’Ruh sıhhati yasasının çıkarılması bireylerin terapiye devamlılığını takviyeler.’’
Bununla birlikte bireyler birçok vakit psikoterapi ya da psikiyatrik muayenelere bir defa gitme ile problemlerinin çözülebileceği beklentileriyle gelebiliyorlar. Ne yazık ki gerek kişinin beklentisi gerekse maddi şartlar tedaviye devam konusunda pürüz oluşturabiliyor. Lakin terapi bir süreçtir. Sürece başlamayan ya da başlasa dahi yarım kalan bireylerin sorunları gelecekte hem ferdi hem de toplumsal açıdan olumsuz bir risk oluşturabilmektedir. Yasalar istekli ya da fiyatsız bir formda sürecin devamını ve tamamlanmasını desteklemede kıymetli bir faktördür. Aksi takdirde husus kullanımının, hatanın ve şiddetin giderek arttığı bir toplumla karşı karşıya kalmak kaçınılmaz olacaktır. Tabi bu durum şahısların güvensizlik, telaş, mutsuzluk ve kuşku üzere olumsuz hisleri ağır bir formda yaşamasına hem fizikî hem de ruhsal rahatsızlıkların tetiklenmesinde âdete bir kısır döngü oluşturabilecektir.
‘’Yasa ruh sıhhati alanında hizmet veren meslektaşlarımın mesleksel süreçlerinin hem de hizmet alanların ruh sıhhatlerinin korunması açısından da hayli kıymetlidir.’’
Yasa, alanda gerekli görülen eğitim ve uzmanlığı almış, mesleği etik bedeller ve prensipler doğrultusunda icra edenleri ve onlardan gerekli ruh sıhhati hizmetini alanları muhafaza noktasında da gereklidir. Diş tabibi olmayan birine kanal tedavisi yaptırır mısınız? Bu soruya büyük çoğunluk hayır yanıtını verecektir. Fakat kelam konusu ruh sıhhati olunca bu durum farklılaşabiliyor. Yasal boşluktan yararlanan alanda uzman olmayan şahıslar muhakkak sıfatlar altında hizmet verdiğini sav edebiliyorlar. Toplumdaki ruh sıhhati konusundaki bilgi eksikliklerinden faydalanan bu şahıslar toplumsal medya ve klâsik medyadaki güçlerini kullanarak hizmet ismi altında birçok kişiyi kandırabiliyorlar. Bu durum ne yazık ki hem mesleği hem de ruh sıhhati hizmeti alan bireyleri olumsuz bir halde etkileyebiliyor.
Sonuç olarak toplumsal refah bireylerin ruhsal yeterli oluşlarından bağımsız düşünülemez. Hasebiyle ruh sıhhati konusundaki şuuru arttırıcı, önleyici ve sağaltıcı bir ruh sıhhati yasasın olması ferdi olduğu kadar toplumsal da bir gereksinimdir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
