Ramazan ayında insanların yaşayabileceği fizyolojik zorlukların duygusal yansılara yol açabileceğini tabir eden uzmanlar, kan şekeri düzeylerindeki düşüş, metabolizma suratındaki değişiklikler ve hormonal dengesizliklerin hudut sistemi üzerinde tesirli olabileceğini söylüyor.
Ramazan ayında öfke meseleleri artabileceği için öfkeyi tetikleyebilecek durumlardan olabildiğince uzak durmak gerektiğini lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Tetikleyici ögelerle karşılaşıldığında odak noktasını değiştirmeye çaba göstermek ve sıklıkla nefes antrenmanı yapmak epeyce kıymetli.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, ramazan ayında oruç tutan kimi şahısların öfke sorunu yaşaması konusunu kıymetlendirdi.
Uzun periyodik açlık fizyolojik değişikliklerle öfkeye neden olabiliyor
İnsanların ramazan ayında yaşayabildiği açlık ve susuzluk üzere fizyolojik zorlukların, bedendeki biyolojik dengeyi etkileyebildiğini lisana getiren Uzman Klinik Psikolog Uluğ Davet Beyaz, “Özellikle uzun müddetli açlık, kan şekeri düzeylerinde düşüşe, metabolizma suratında değişikliklere ve hormonal dengesizliklere neden olabilir. Bu fizyolojik değişiklikler, hudut sistemi üzerinde de tesirli olabiliyor ve öfke, irritabilite (hızlı sinirlenme) üzere duygusal reaksiyonlara yol açabiliyor.” dedi.
Orucun beyindeki tesirleri neler…
Bu çeşit zorlukların, alt beyindeki temel dürtülerle yani öfke ve irritabilite ile ilişkilendirildiğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, şöyle devam etti:
“Vücut, yiyecek ve su gereksinimini karşılayabilmek için biyolojik sinyaller gönderir. Bu sinyaller, alt beyindeki limbik sistemde işlenir ve temel gereksinimlerin karşılanmasına yönelik hareketlerin başlamasında tesirli olabilir. Tıpkı vakitte üst beyindeki kortikal alanlar da bu temel dürtüleri denetim etme ve yönlendirme yeteneğine sahiptir. Üst beyindeki kortikal denetim, kişinin duygusal yansılarını dengelemesine ve öfkeyle başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Her bireyin yansılarını etkileyen birçok faktör ve farklı tecrübeleri bulunmaktadır, bununla birlikte insanı öbür canlılardan ayıran üst beynini işletebilmesi de bireylerin ramazan ayında karşılaşabileceği, açlığa ve susuzluğa karşın öfke ve irritabiliteyi denetim etmesine yardımcı olabilir. Burada değer arz eden konu ise kişinin açlık ve susuzluğa karşın bu duruma karşı isteği ve gayretidir.”
Nikotin yoksunluğu öfkeyi artırıyor mu?
Sigaranın ana faal bileşeni olan nikotinin tıpkı vakitte merkezi hudut sistemini etkilediğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Nikotin bağımlılığı olan şahıslar, tertipli olarak nikotin alımına bağımlı hale geleceği için bedenleri vakitle bu duruma tolerans geliştirir. Nikotin, beyindeki muhakkak reseptörlere bağlanarak dopamin salınımını artırır ve beyindeki haz/ödül/zevk hislerini denetim eden bir nörotransmitterdir. Nikotin yoksunluğu durumunda, beden olağan nikotin düzeylerine ulaşamadığı için dopamin salınımı azalır ve bu da duygusal dengeyi tesirler. Bu nedenle de sigara içen bireylerin ramazan ayında sigara iç(e)memesi, nikotin yoksunluğuna bağlı olarak öfke ve irritabiliteyi artırabilir. Bu süreç zarfında oluşan nikotin yoksunluğu, öfke ve irritabilitenin dışında; konsantrasyon zahmeti, uykusuzluk, keyifsizlik ve anksiyete üzere duygusal ve bilişsel problemlere tesir edebilmektedir.” dedi.
Uyku ve beslenme sistemindeki değişiklikler öfke-strese neden olabiliyor
Canlıların en temel fizyolojik ihtiyaçlarından birisinin uyku ve nizamlı beslenme olduğunu da anlatan Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, “Her ikisi de bedenin dinlenmesine ve gücün yenilenmesine katkı sağlar. Uyku ve sağlıklı beslenme ömrün, fizikî ve zihinsel olarak sağlıklı bir formda devamı için değerli bir tesire sahiptir. Kaliteli bir gece uykusu ile sağlıklı ve tertipli beslenme fizikî olarak metabolizmanın ve iştahı etkileyen hormon istikrarının düzenlenmesine, bedenin kendini yenilemesine ve hislerin düzenlenmesine yardımcı olur. Ramazan ayında uyku ve beslenme tertibindeki değişiklikler duygusal istikrarın istikrarını değiştirebilir, öfke-stres üzere duygulanımların oluşmasına olumsuz manada katkıda bulunabilir.” halinde bilgi verdi.
Öfkeyi tetikleyebilecek durumlardan uzak durun
Öfke hissinin temel hislerden biri olmasına rağmen ana hislere eşlik eden bir fonksiyonu bulunmadığına vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Herhangi bir şeye direkt öfke hissetmeyiz. Öfke bir şeylerin yolunda gitmediği iletisini taşımaktadır. Öfke ile uğraşta evvela öfkenin eşlik ettiği ana duyguyu ve ona istikamet veren niyet ve inançların farkındalığı ehemmiyet arz etmektedir.
Ramazan ayında öfke meseleleri artabileceği için öfkeyi tetikleyebilecek durumlardan olabildiğince uzak durmak, tetikleyici ögelerle karşılaşıldığında odak noktasını değiştirmeye çaba göstermek ve sıklıkla nefes idmanı yapmak epey değerlidir. Unutulmamalıdır ki, ramazan ayındaki öfke ve gerginlik hali bir geçiş sürecinin sonucudur ve bu süreçte uyumlanma ile birlikte öfke daha denetim edilebilir bir hal almaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
