Sepsis; hem dünyada hem de ülkemizde sıhhatle ilgili sıkıntılar ortasında kıymetli bir yere sahiptir. Her yıl 13 Eylül, tüm dünyada “Dünya Sepsis Günü” olarak anılır. Direkt bulaşıcı olmayan lakin enfeksiyonlarla bulaşan sepsis hakkında her bireyin bilinçlenmesi, farkındalığının artması çok değerli. Tekrarlama riskinin kişinin sıhhat durumu ve altta yatan nedenlerine bağlı olarak değişebileceğini belirten Liv Hospital, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. G. Dilek Arman: “Sepsis, bedenin sessiz fırtınası üzeredir; birinci bakışta sakin üzere görünse de aslında içsel bir kaosun habercisidir.” diyerek sepsisin belirtilerinin neler olduğunu, neden kıymetli olduğunu, kimlerde görüldüğünü teşhis ve tedavisinde neler yapıldığını anlattı.
Sepsis, önemli bir sıhhat sıkıntısıdır ve her bireyin bu mevzuda bilinçlenmesi değerlidir. Tüm dünyada Sıhhat otoriteleri, herkesin sepsis hakkında bilinçlenmesi, enfeksiyonların erken teşhis edilmesi ve tesirli tedaviyle ilgili farkındalığın artırılması gerektiğini vurgulamaktadır.
Sepsis nedir?
Sepsis, enfeksiyon sonucu bedenin bağışıklık sisteminin çok reaksiyon vermesiyle ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi, enfeksiyonla savaşmak yerine bedene ziyan vermeye başlar. Bu durum, enfeksiyonun bir bölgede sonlu olsa bile, bedenin organ ve sistemlerinin etkilenmesine ve yetmezliğine neden olabilir.
Sepsis, bedenin sessiz fırtınası üzeredir; birinci bakışta sakin üzere görünse de aslında içsel bir kaosun habercisidir. Bakteriler, adeta bâtın bir ordu üzere süratle yayılırlar, bağışıklık sistemi ise çaresiz bir halde çaba etmeye çalışır. Bu süreç, tıpkı okyanusta dalgaların yüzeyde görünmez bir biçimde çarpışması üzere bedenin derinliklerinde gerçekleşir. Şayet erken müdahale edilmezse, bu sessiz fırtına fecî bir yıkıma dönüşebilir.
Neden kıymetli?
Her yıl 47-50 milyon sepsis olgusu gelişmekte ve en az 11 milyon can sepsis nedeni ile kaybedilmektedir. Bu demektir ki her 5 vefattan biri sepsis ile olmaktadır. Olguların %40’ını beş yaşından küçük çocuklar oluşturmaktadır.
Sepsis nedenleri
Sepsis, sürekli enfeksiyon nedeni ile gelişir. Birden fazla vakit pnömoni ya da ishal üzere bakteriyel, virüs yahut mantarlarla gelişen enfeksiyonlar tetikleyici olmaktadır.
Sepsis direkt bulaşıcı değildir. Fakat enfeksiyonlar bulaşıcı olabilir. Tekrarlama riski ise kişinin sıhhat durumu ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir.
Sepsis belirtileri
Sepsis acil bir durumdur. Belirtileri ortasında çok titreme ve kas ağrılarının eşlik ettiği ateş, süratli nefes alma, süratli kalp atışı, düşük kan basıncı, zihinsel karışıklık ve/veya konuşma bozukluğu ve ciltte renk değişiklikleri bulunur. Vakitle idrar ölçüsünde azalma kelam konusu olabilir. Özellikle ileri yaştaki bireylerde sepsis gelişimine karşın hiç ateş olmayabileceği de akılda tutulmalıdır.
Erken teşhis ve tedavi gerçekleştirilmesinde sepsis, organ yetmezliği, kalp krizi, inme ve hatta mevte yol açabilir. Bu nedenle sayılan belirtiler fark edildiğinde hemen tıbbi yardım için başvurulmalıdır.
Günümüzde artan antibiyotik direnci nedeni ile erken tedavi ile dahi vefat kelam konusu olabilmektedir.
Diğer yandan Sepsis gelişmiş ve tedavi olmuş bireylerde %50’ye varan oranda uzun periyot fizikî ve fizyolojik tesirleri görülmektedir.
Sepsis kimlerde görülür?
Sepsis, her yaştan insanı etkileyebilir lakin yaşlılar, bebekler, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ve kronik sıhhat meselelerine sahip bireyler daha yüksek risk altındadır.
Hastanede hastalıkları nedeni ile yatan hastalarda görülme riski yüksek olsa da yapılan çalışmalar sepsis olgularının en az %80’inin hastane dışında geliştiğini göstermektedir.
Teşhis ve tedavi
Sepsisin erken teşhisi kritik ehemmiyete sahiptir. Kan testleri, radyolojik incelemeler ve başka tetkiklerle teşhis edilir. Tedavi, ekseriyetle hastanede yapılır ve antibiyotikler, sıvı tedavisi ve teneffüs dayanağı üzere yolları içerebilir.
Önlemler temel olarak enfeksiyonların önlenmesini kapsar; ferdî hijyenin sağlanması, maske-mesafe üzere korunma tedbirlerinin alınması, gerekli aşıların yapılması yer alır. Mevtin önlenmesi için ise enfeksiyon belirtileri görüldüğünde çabucak tıbbi yardım alınması gereklidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
