Acıbadem Maslak Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, yürüme zorluğundan özgürlüğün kısıtlanmasına dek bir çok sıkıntıya yol açabilen MS’in tedavisinde, erken teşhisin yanında ‘kişiye özel ve gayeye yönelik tedavi’ seçenekleriyle çok değerli muvaffakiyetler sağlanabildiğini vurguluyor. Tesirini beyin ve omurilikte gösteren bu hastalığa karşı toplumsal farkındalığı daha da çok arttırmak maksadıyla her yıl Mayıs ayının son Çarşamba günü ‘Dünya MS Günü’ kapsamında çeşitli bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştiriliyor. Ülkemizde son yıllarda toplumsal farkındalık artışıyla birlikte MS’in giderek erken evrede teşhis edilebildiğini belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, 29 Mayıs Dünya MS Günü kapsamında hastalık hakkında bilinmesi gereken 9 kıymetli noktayı anlattı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Bu belirtileri kesinlikle dikkate alın!
MS’in öbür hastalıklarla karıştırılmaması ve hafife alınmaması gereken sinyalleri var. Görme problemleri, baş dönmesi, dengesizlik, kollarda/bacaklarda güçsüzlük, duyu değişikliği, idrar ve dışkı meseleleri, yorgunluk vb belirtilerin nörolog tarafından da denetimi şart! Bu belirtiler hastalığın başlangıcında ekseriyetle tabiatıyla de düzelebildiği için hastaların tabibe başvurması ve teşhis alması gecikiyor! MS ilerleyici seyrederse, yürüme zorluğu, dengesizlik, idrar meseleleri, bellek yıkım yıllar içinde giderek artıyor.
Aşı olmak MS hastalığına yol açmaz!
Toplumumuzda aşıların MS’e yol açtığına yönelik yaygın ve yanlış bir kanı olduğunu belirten Prof. Dr. Kocaman “Özellikle Covid-19 salgını sırasında bu yanlış bilgilendirme ile çok uğraştık. Aşılar bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve ölümcül enfeksiyon hastalıklarından korur. MS tedavisinde bağışıklık sistemi baskılanabildiğinden hastalarımızın tedavi öncesinde tüm aşılarının tamamlanması konusuna bilhassa dikkat ediyoruz. Birebir enfeksiyonlar üzere aşılar da atakları tetikleyebilir lakin aşı olunmazsa ölümcül hastalıkların önüne geçmek mümkün olmaz. Hastalarımıza hekimlerinin kontrolunda olmak şartıyla aşılanmaktan korkmamalarını öneriyoruz” diyor.
Sağlıksız hayat alışkanlıklarına dikkat!
Genetik etkenler ve ailesel yatkınlığın yanı sıra çevresel faktörlerle sıhhatsiz ömür alışkanlıkları da Multipl Skleroz (MS) hastalığına yer hazırlayabiliyor. Bilhassa D vitamini eksikliği, viral enfeksiyonlar ve birtakım canlı virüs aşıları, sigara, gerilim, çok tuz tüketimi, çocukluk çağı obezitesi MS’in ortaya çıkmasına yer hazırlayabilen nedenler ortasında sayılabilir.
Erken tanısı mümkün!
MS’nin erken teşhisinde belirtileri çok düzgün dinleme, ayrıntılı hikaye ve detaylı nörolojik muayene temel kuralı oluşturuyor. Tanıyı kesinleştirmede ikinci değerli kural ise; MS ile karışabilecek öteki hastalıkların dışlanması. Bu nedenle beyin ve omuriliğin kontrast unsur verilerek Magnetik Rezonans (MR) görüntüleme ile kıymetlendirilmesi çok kıymetli. Bazen kesin teşhis için beyin omurilik sıvısının (BOS) incelenmesi, kan testleri ve seyrek olarak elektrofizyolojik çalışmalar da gerekebiliyor.
Özgürlüğün kısıtlanmaması için!
MS hastalığında teşhis ve tedavi alanında son yıllarda çok süratli gelişmeler yaşanıyor. Günümüzde artık erken teşhis ve sayısı giderek artan ‘kişiye özel ve gayeye yönelik’ tedavi seçenekleriyle birçok hastada özürlülüğün, kısıtlanmaların önüne geçilebiliyor. Burada bireye düşen, belirtiler olduğunda ertelemeden uzman bir nöroloğa başvurmak ve teşhis konulduktan sonra tedavi ahengine itina göstermek!
Tedavide bu kusura düşmeyin!
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman “Kimi vakit hastalığın erken devrinde atak sonrası hiçbir belirti kalmadığında hastalarımızın tedavilerini aksattıklarını ya da kendiliklerinden bıraktıklarını görebiliyoruz. Biz doktorlar hastalarımıza gelecekte özürlülük oluşmaması için bu devirde kullandıkları ilaçların kıymetini anlatmaya çalışıyoruz. Bu nedenle hastanın tedaviye ahenk sağlaması ve doktorunun kelamından çıkmaması çok önemlidir” diyor.
Teşhisten sonraki birinci 10 yıl çok önemli!
Tanı konulduktan sonraki birinci 10 yıl kritik değer taşıyor. Zira ekseriyetle hastalığın nasıl seyredeceği bu periyotta belirli oluyor. Çevresel faktörlere bağlı olarak ikinci hatta üçüncü 10 yılda da hastalığın seyrinde değişiklik mümkünlüğü olsa da yakın tabip izlemi ile hastalık aktivitesi kıymetlendirilerek gerektiğinde ilaç değişiklikleri yapılabiliyor.
MS’in farklı tipleri var!
MS hastalığının ataklar ve düzelmelerle seyredeni en sık görülen çeşidini oluşturuyor. Belirti ve bulguların 24 saatten uzun sürdüğü periyotlar ‘atak dönemi’ olarak tanımlanıyor. Şikayetler resen ya da kortizon tedavisiyle tam ya da tama yakın düzeliyor. Bu kümedeki hastalar başlangıç periyodunda atak dışında hiç hastalık belirtisi olmadan yaşayabiliyor. Bu periyotta nizamlı tedavi ve yakın doktor izlemi gelecekte özürlülük oluşmaması için kritik değer taşıyor. Başlangıçtan itibaren ilerleyici (progresif) seyreden hastalık tipinde ise; bulgular ekseriyetle yürüme ya da istikrar bozukluğu belirtileriyle başlıyor ve giderek artan özürlülük oluşuyor.
Sinsice de gelişebiliyor, bir anda da ortaya çıkabiliyor!
Hastaların yüzde 85’inin ataklarla seyreden kümede yer aldığını belirten Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman “Örneğin; optik nevritle başlayan tipinde; gün içinde gözünüzde bir ağrı ve görme kaybı başlar. Öbür belirtiler de eşlik edebilir. Yavaş yavaş ortaya çıkan belirtilerle başlayan, başlangıçtan itibaren ilerleyici form olguların yüzde 10-15’ini oluşturmakta ve çoklukla 40 yaşından sonra başlamaktadır. MS, hastaların üçte ikisinde 20-40 yaş ortasında ortaya çıkarken, üçte birinde 40 yaş üstünde ya da 20 yaş altında başlamaktadır. 55 yaşın üzerinde ise risk besbelli olarak azalmaktadır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
