Günümüzde yaklaşık 55 milyon kişi demans (bunama) hastası olarak hayatını sürdürürken, Alzheimer hastalığı en sık bunama nedeni olarak karşımıza çıkıyor. Son yıllarda giderek yaygınlaşan hastalık ilerleyici beyin hücre kaybı ile seyrediyor ve hastalığın evresine nazaran çeşitli bilişsel bozukluklar, duygusal/ davranışsal değişiklikler ve fiziksel/ işlevsel gerilemelere yol açıyor. Çağdaş çağda ortalama hayat mühleti giderek uzarken Alzheimer hastalığının görülme sıklığının da arttığını belirten Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, “Yapılan çalışmalar; Alzheimer hastalığının 65 yaşın üzerindeki şahıslarda yüzde 3-11, 85 yaşın üzerinde ise yüzde 20-47 oranında görüldüğünü, 65 ile 85 yaşları ortasında hastalığın görülme sıklığının her beş yılda bir 2 katına çıktığını ortaya koyuyor. Günümüzde Türkiye’de 300 bin civarında Alzheimer hastası bulunurken, genç nüfusun giderek yaşlanacağı bir ülke olarak Türkiye’de 30-40 yıl sonra bu hastalığın en değerli sıhhat problemlerinden biri haline geleceği görülüyor” diyor. Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya, bunama ile olağan yaşlanma sürecine bağlı unutkanlığın karıştırılmaması gerektiğinin altını çizerken, hastanın ve ailesinin günlük yaşantısını kabusa çevirebilen Alzheimer’a karşı toplumsal farkındalığın oluşturulmasının son derece değerli olduğunu vurguluyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim ÜyesiYıldız Kaya, 1-30 Eylül Dünya Alzheimer Farkındalık Ayı kapsamında yaptığı açıklamada Alzheimer hastalığı ile olağan bir unutkanlık ortasındaki 10 değerli farkı ve Alzheimer’ın en sık rastlanan 10 belirtisini anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Günlük ömür aktivitelerini bozan hafıza kaybı
Özellikle hastalığın erken evresinde yakın vakitte öğrenilen bilgileri unutma en sık görülen bulgulardan biridir. Hastalar değerli günleri yahut olayları unuturlar. Daima birebir soruları tekrarlarlar ve bu nedenle not almaya yahut yakınlarından kimi işlerini yapabilmek için yardım istemeye başlarlar. Yaşlanmaya bağlı hafıza bozukluğunda ise hasta bazen isimleri ve randevuları unutabilir ancak daha sonra bu bilgileri hatırlar.
Plan yapma ve sorunları çözmede güçlük
Kişi gereken bir işi planlamada ve hesap yapmada zorluk yaşamaya başlar. Aylık mali hesapları yönetmede zorlanır. Daha evvel yapabildikleri işleri daha uzun müddette bitirirler ve konsantre olmakta zorlanırlar. Yaşlanmaya bağlı süreçte ise finansal fonksiyonlarda, hesaplamada yahut meskeninin mali işlerinde nadiren yanlışlar yaparlar.
Bildikleri günlük işleri yapmada zorluk
Alzheimer hastaları rutinde yaptıkları günlük işlerini yapmakta zorluk yaşarlar. Bildikleri bir yere gitmekte, konutlarının yolunu zorlanabilirler. Alışveriş listesini hazırlayamazlar yahut çok âlâ bildikleri bir oyunun kurallarını hatırlayamayabilirler. Yaşlanmaya bağlı periyotta ise bireyler bazen yeni aldıkları fırın üzere bir aleti çalıştırma yahut televizyon dizisini kaydederek tekrar seyretme üzere daha kompleks işlerde kusurlar yapabilirler.
Zamanı ve bulunduğu yeri karıştırma
Alzheimer hastaları günleri, mevsimleri ve vakti karıştırırlar. Bazen buldukları ortamı ve hatta kendi konutlarını tanıyamazlar ve oraya nasıl geldiklerini sorarlar. Yaşlanmaya bağlı unutkanlıkta ise haftanın hangi günü olduğunu karıştırıp sonra ipuçları ile hatırlarlar.
Görsel algılamada zorluk yaşama
Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya “Bazı Alzheimer hastalarında gördüğünü algılamakta zorluk olabilir. Bu nedenle okumada ve yazmada zorluk ve bazen yürürken istikrar kaybı gelişebilir. Ayrıyeten birtakım durumlarda arayı ayarlamakta ve renklerin ayrımını yapmakta zorluk gelişmesi nedeniyle bilhassa otomobil kullanmayı beceremezler. Yaşlanmaya bağlı durumlarda ise kişinin katarakt üzere göze bağlı sıhhat sorunu var ise görme bozuklukları görülür” diyor.
Konuşma ve yazmada zorlanma
Alzheimer hastaları bir sohbete katılmak ve konuşmayı takip etmekte zorlanırlar. Konuşurken ansızın durup ne söyleyeceklerini unuturlar yahut söylediklerini tekrar etmeye başlarlar. Söz bulmakta, eşyaların ismini bulmakta zorluk çekerler ve yanlış sözler ile isimlendirirler. Yaşa bağlı süreçlerde ise bazen yanlışsız kelimeyi bulmakta zorluk olabilir.
Eşyaların yerini bulmakta zorluk
Alzheimer hastaları eşyaları alışılmadık yerlere koyup daha sonra o yeri hatırlayamazlar. Birlikte yaşadıkları bireyleri eşyalarını çalmakla suçlayabilirler. Yaşa bağlı unutkanlıkta nadiren eşyalarını koydukları yerleri unutsalar da daha sonra arayarak bulabilirler.
Karar vermede zorluk
Özellikle hastalığın ilerleyen periyotlarında hastalar bir işle ilgili karar verme ve muhakeme yeteneğinde zorluk yaşarlar. Mali işlerini planlayamazlar. Banyo yapma, el yıkama üzere öz bakımları ilgili fonksiyonlarında bozulma olur. Yaşa bağlı unutkanlık periyodunda bazen yanlış kararlar vererek yanılgılar yapabilirler lakin daha sonra bunu çözebilirler.
Sosyal aktivitelerden ve işyerinden uzak durma
Alzheimer hastaları bir konuşmaya dahil olup mevzuyu takip edemediklerinden ötürü toplumsal aktivitelerden, evvelden yaptığı hobilerden ve aktivitelerden kaçınırlar. Yaşa bağlı süreçte ise bazen isteksizliğe bağlı ailevi ve toplumsal olaylara katılmama olabilir.
Kişilik ve duygulanımda değişiklikler
Alzheimer hastalığı olan bireylerde şüphecilik, akıllarının çarçabuk karışması, depresyon, telaş ve endişe hali gelişebilir. İnançlı alanlarından çıktıklarında, konut hayatında nedeni olmaksızın, çarçabuk hudutlu yahut üzgün ruh haline geçebilirler. Yaşlanmaya bağlı devirde ise bireylerin kimi işlerini yapmakta kendilerine mahsus formülleri olup, bu rutinleri bozulduğunda kızgınlık ve huzursuzluk yaşayabilirler.
Unutkanlığınız bu nedenlerden olabilir!
Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Yıldız Kaya “Yaşlanmanın dışında vitamin eksiklikleri, hormonal bozukluklar üzere bir çok nedenle bilişsel bozukluklar gelişebileceği aşikar olup şahıslarda varolan unutkanlığın Alzheimer hastalığına mı yahut öteki nedenlere mi bağlı olup olmadığı kesinlikle araştırılmalıdır. Şayet unutkanlık nedeni Alzheimer hastalığına ve bunama nedenlerine bağlı değilse başka tedavi edilebilir unutkanlık nedenleri göz önünde bulundurularak kişinin ömür kalitesi düzeltilebilir. Şayet bulgular Alzheimer hastalığına bağlı ise erken evrede tedavi başlanması, hastalık sürecinin yavaşlatılması ve hem hasta hem de aile bireylerinin gelecek devirleri ile ilgili plan ve hayatlarını düzenlemeleri açısından kıymet taşımaktadır” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
