Türkiye’nin en esaslı eğitim kurumları ortasında yer alan Ege Üniversitesi; etrafa hassas, yaya öncelikli, erişilebilir, dört mevsim yeşil bir üniversite yerleşkesi ideolojisiyle çalışmalarını sürat kesmeden sürdürmeye devam ediyor. Dünyanın en yeşil üniversiteleri ortasında da yer alan Ege Üniversitesi, yeşil alan ölçüsünü artırarak, kaynakları faal ve verimli kullanıp, sürdürülebilirlik prensiplerini bir kültür haline getiriyor.
Birim karbondioksit cinsinden ölçülen ve üretilen sera gazı ölçüsü açısından insan faaliyetlerinin etrafa verdiği zararın ölçüsü olan karbon ayak izi konusunda Ege Üniversitesinde yürütülen çalışmalar hakkında EÜ Etraf Problemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇEVMER) Arş. Gör. Dr. Tuğçe Dağlıoğlu ve Fen Fakültesi Kimya Kısmı Doç. Dr. Beğenilen Duman Taç açıklamalarda bulundu.
Karbon ayak izinin bir bireyin atmosfere saldığı karbondioksit ve öteki sera gazlarıyla ilişkilendiren Arş. Gör. Dr. Tuğçe Dağlıoğlu, “Kâğıt geri dönüşümü yaptığınızda, ağaç yerine geri dönüştürülmüş kağıtları kullanırsanız ağaçları kurtarmış oluyorsunuz. Dolaylı olarak burada karbon ayak izine dokunmuş oluyorsunuz. Toplu taşıma kullanarak, yiyeceğinizi israf etmeyerek, dijital olarak maillerinizi silerek, enerjiyi tasarruflu kullanarak ferdi karbon ayak izinizi azaltmış olursunuz. Mesleğiniz ne olursa olsun karbon ayak izi kavramını bilmeniz çok değerli. Karbon ayak izini azaltmak, artık tüm ülkelerin üzerinde değerle durması gereken öncelikli siyasetleri ortasında bulunuyor” diye konuştu.
“Küresel ısınma artık global kaynama kavramına dönüşüyor”
Tüm ülkelerin karbon ayak izini 1990’lı yıllarda olduğu düzeye indirmeye çalıştıkları söyleyen Arş. Gör. Dr. Dağlıoğlu, “O yıllarda karbon ayak izi ölçüsü 350 ppm (milyonda bir) civarıydı. Şu an ise Aralık 2023’te yapılmış olan en şimdiki ölçüme nazaran bu bedel 422 ppm’de. Bu kıymetler hava sıcaklıklarını ve çok iklim olaylarını münasebetiyle da biyoçeşitliliği etkilemekte. Tüm canlılar ve ekosistem bir zincirle birbirine bağlı. Bu halkalardan birine ziyan gelmesi hepsini yok etmek aslında. Bu yüzden insanların bilinçlenmesi çok değerli. Örneğin bisiklet sürerek bir adım atabilirsiniz. Biz Ege Üniversitesi olarak her sene karbon ayak izi ölçümüzü ölçüyoruz. Lakin biz içerisinde sıhhat hizmeti sunan bir üniversite olduğumuz için elektrik ve doğalgaz kullanımlarımız buna bağlı olarak da etrafa baskı vermekte. Ama Ege Üniversitesi olarak Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak hocamızın önderliğinde yenilenebilir güç çalışmalarının yapıldığını ve yakın vakitte yerleşkemizde artık daha az karbon ayak izimiz olacağını söyleyebiliriz. Başka yandan global ısınma kavramı artık global kaynama kavramına dönüşmeye başladı. Bu nedenle Ege Üniversitesi işçisi ve öğrencileri olarak bizlere de vazife düşmekte. Örneğin prizde bıraktığımız fişlerde büyük ölçüde güç çeken bir durum en azından buna dikkat edebiliriz” dedi.
Sürdürebilirliği sağlamak için etraf şuurunu artırmak gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Beğenilen Duman Taç ise, “Bireysel olarak nasıl bir bilinçlendirme sağlayabiliriz diye düşünerek öğrencilerimizle birlikte ‘Karbon ayak iziniz kaç numara?’ başlıklı bir toplumsal sorumluluk projesi yaptık. Öğrencilerimizle birlikte karbon ayak iziyle ilgili farkındalığı arttırmak gayesiyle çeşitli bilgiler içeren afişler hazırlayarak yerleşkemizdeki farklı bölgelere astık. Son vakitlerde yaşadığımız beklenmedik sel baskınları ve çok hava olayları, atmosferde bulunan sera gazı artışına bağlı olarak iklim değişikliğinin tesirlerinin kutuplardaki buzulların erimesiyle sonlu kalmadığını, artık ülkemizde de tesirlerinin gözle görülür bir gerçek olduğunun bir ispatıdır. Fosil yakıtların kullanımı global sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağı olarak bilinmektedir” dedi.
“Yenilenebilir güç kaynakları kullanımı karbon ayak izini azaltılacaktır”
Yaşadığımız global ısınma kavramına iklim değişikliği demenin daha hakikat olacağını söyleyen Doç. Dr. Duman, “Bireyleri sürdürülebilir tercihlere yönlendirmek ve etraf muhafaza farkındalığı yaratmak bizim en çok kıymet verdiğimiz bahis. Örneğin özel araçlara binmek yerine toplu taşıt kullanmakla ferdî karbon ayak izinizi değerli ölçüde azaltabilirsiniz. Tıpkı formda besin atıkların israfı da karbon ayak izini çoğaltacağı için dikkat edilmesi gereken bir husus. En kolay örneği ile meskeninizde olağan ampul yerine güç tasarruflu ampuller kullanarak bile karbon ayak izinizi azaltmış oluyorsunuz. Elektrikli otomobiller, içten yanmalı motorlu araçlara nazaran yüksek güç verimliliği ile sebebiyle karbon ayak izini azaltma potansiyeline sahiptir. Fakat, elektrikli araçların çevresel tesirinin tam olarak kıymetlendirilmesi için, kullanılan elektriğin nasıl üretildiği de kıymetlidir. Şayet elektrik, yenilenebilir güç kaynaklarından üretiliyorsa, bu, karbon emisyonlarını kıymetli ölçüde azaltacaktır. Bu sebeple, doğalgaz ve kömür üzere fosil yakıtlarla üretilen elektriğin yerine rüzgâr, güneş, biyokütle üzere yenilenebilir güç kaynaklarına yönelmek büyük değer taşımaktadır. Ege Üniversitesi akademisyenleri olarak, bu alandaki çalışmalarımıza sürat kesmeden devam ediyoruz ve yenilenebilir güç teknolojilerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda kıymetli çalışmalar sürdürmekteyiz.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
